موقعیت جغرافیایی
استان گیلان یکی از استان های شمالی ایران است که از شمال به دریای خزر و کشور آذربایجان، از غرب به استان اردبیل، از جنوب به استان قزوین و زنجان و از شرق به استان مازندران ختم می شود. این استان دارای 16 شهرستان به نام های آستارا، تالش، رضوانشهر، ماسال، صومعه سرا، بندرانزلی، فومن، رشت، شفت، آستانه اشرفیه، لاهیجان، لنگرود، املش، سیاهکل، رودبار و رودسر است. بندر انزلی، مهم ترین بندر این استان می باشد. همچنین این استان در سال 1395 دارای 43 بخش، 51 شهر و 109 دهستان و 2905 آبادی که از این تعداد 2567 دارای سکنه و 338 آبادی خالی از سکنه است.
آب و هوا
گیلان استانی با آب و هوای مرطوب و نیمه استوایی است که بیشترین میزان بارش در ایران و در بین استان ها را داراست. این میزان بارش در جنوب غربی سواحل دریای خزر به 1900 میلی متر و به طور کلی 1400 میلی متر در استان می رسد. به همین دلیل است که شهر رشت، مرکز استان گیلان، در جهان با عنوان شهر باران های نقره ای و در ایران با نام شهر باران شناخته شده است. میزان بارش بین ماه های مهر و آبان به بالاترین حد خود می رسد که دلیل آن بادهای شدید ساحلی از ناحیه سیبری است. بارش در سرتاسر سال به جز ماه های فروردین تا مرداد که به پایین ترین حد خود می رسد، به قوت خود باقیست. به دلیل ویژگی باتلاقی بودن زمین های ساحلی، رطوبت در این استان بسیار بالاست و در تابستان و برای دمای بالای 26 درجه می تواند به 90 درصد هم برسد. به علاوه سواحل دریای خزر، رشته کوه های البرز نیز تنوعی خاص را برای این سرزمین به ارمغان آورده است.
سواحل گیلان بسیار خنک هستند و گردشگران داخلی و بین المللی را به خود جذب می نمایند. بسیاری از بخش های این استان کوهستانی، سرسبز و جنگلی است. زمین های سواحل گیلان به مانند سواحل مازندران است و به طور عمده به عنوان شالیزار زیر کشت برنج می روند. به دلیل کشت های پی در پی و انتخاب برنج توسط کشاورزان برای کاشت در این زمین ها، انواع متعددی از برنج در این استان کشت می شود. گرده، هاشمی، حسنی، کاظمی و غریب از انواع این برنج ها هستند.
در سال 1369، زلزله مهیبی بخش بزرگی از این استان را به کلی نابود کرد که در این حادثه 45000 نفر از مردم این استان کشته شدند.
جمعیت
طبق آخرین آمار که در سال 1395 منتشر شد، جمعیت استان گیلان 2 میلیون و 500 هزار و 31 نفر است.
مردم استان گیلان
عمده مردم استان گیلان، گیلک و تعداد اندکی آذربایجانی، گرجستانی، ارمنی، سرکیسی و غیره هستند.
پنج گویش از گویش های ایرانی در این استان مورد استفاده قرار می گیرد، گیلکی، رودباری، تالشی، تاتی و کردی که تمام آنها متعلق به شاخه شمال غربی گویش های ایرانی هستند. زبان های غیر ایرانی شامل آذربایجانی، گرجستانی، ارمنی، سرکیسی و کمی هم رومانیایی می شود. سه میلیون نفر زبان گیلکی را به عنوان زبان اول یا دوم صحبت می کنند.
تاریخچه گیلان
در عهد باستان، این منطقه استانی از کشور پارسی با نام دیلم یا دیلمان بود. منطقه دیلم اکنون همان استان گیلان نام دارد.
در قرن اول یا دوم پیش از میلاد، قبیله گیلیتس وارد منطقه جنوب ساحل دریای کاسپین و غرب رودخانه آرمادوس یا همان سفیدرود کنونی شدند. پلینی آنها را از کادوسی ها تشخیص داد، کادوسی ها همان کسانی بودند که قبلا در آنجا زندگی می کردند. اینها مردمان متفاوتی بودند و از منطقه ای به نام داغستان به اینجا آمده و به جای کادوسی ها سکنی گزیدند. این واقعیت که ساکنان اصلی و اولیه استان گیلان ریشه در مردمان قفقاز دارند از طریق شواهد ژنتیکی و زبان نیز به اثبات رسیده است زیرا گیلک ها از لحاظ ژنتیکی به جای این که شبیه به مردمان ایران باشند، بسیار شبیه به مردمان قفقاز و به خصوص گرجستانی ها هستند. همچنین زبان این مردم نیز از لحاظ ویژگی های نوع شناسی به زبان قفقازی نزدیک است و مشترکاتی دارد.
این منطقه مامن و منشا سلسله آل بویه بود. مردمان این استان در زمان ساسانیان موقعیت مهمی داشتند، به طوری که قدرت سیاسی آنها تا بین النهرین نیز گسترش پیدا کرد.
سلسله آل بویه موفق ترین حکومت را در منطقه دیلمان در ایران داشت.
تجاوز ترک ها در قرن دهم و یازدهم میلادی که باعث روی کار آمدن غزنویان و سلجوقیان شد، مهر تاییدی بر پایان منطقه دیلم در ایران شد. از قرن یازدهم تا به روی کار آمدن صفویان، گیلان توسط حاکمان محلی اداره شد، حاکمانی که به قدرت های حاکم بر جنوب رشته کوه البرز خراج می دادند اما به طور مستقل حکومت می کردند.
در سال 1307، محمد اولجایتو ایلخان پس از متحمل شدن یک پیروزی شکست آمیز، این منطقه را شکست و به حاکمیت خود درآورد. این اولین باری بود که بعد از شکست مغول های ایلخانی و همتایان گرجستانی آنها در اداره این منطقه در اواخر دهه 1270 میلادی، این منطقه تحت سلطه مغول ها قرار می گرفت. پس از سال 1336، به نظر می رسد این منطقه مجددا استقلال خود را به دست آورد.
استان گیلان در دو دوره و به مدت های کوتاهی تحت حکمرانی عثمانی ها قرار گرفت بدون این که واقعا خراجی بدهد.
شاه عباس اول به حکمرانی خان احمد خان، آخرین حاکم نیمه مستقل گیلان پایان داد و این استان را مستقیما ضمیمه امپراتوری خویش نمود. از اینجای تاریخ به بعد، گیلان توسط شاهان ایرانی اداره شد.
در اواخر قرن هفدهم، دولت صفویه تضعیف شد. پتر کبیر نیرویی به گیلان فرستاد و بسیاری از مناطق ایران از جمله قفقاز شمالی، ماورالنهر و همچنین مناطقی از شمال ایران را به مدت ده سال به تصرف خود درآورد.
در اواخر قرن هجدهم، قاجارها حکومتی مرکزی در ایران برپا نمود. این سلسله یک سری جنگ ها را در مقابل روسیه شکست خورد و این کار منجر به این شد در کنار یک سری عهدنامه ها، شهرهایی از استان گیلان مانند رشت و بندر انزلی توسط نیروهای روس به تصرف و تحت حکمرانی آنها قرار گرفت.
در اواخر دهه 1300، میرزا کوچک جنگلی رهبری قیام در شمال ایران را به عهده گرفت. کوچک جنگلی تشکیلاتی مسلح را به تهران فرستاد تا محمد علی شاه قاجار را از حکومت عزل نماید، اما این قیام شکست خورد. در اسفند 1299، جماهیر شوروی دست از حمایت کوچک جنگلی و یارانش برداشت و با دولت مرکزی تهران قرارداد صلح بین روسیه و ایران را امضا کرد. میرزا هم تا پای جان به تلاش علیه براندازی حکومت مرکزی ادامه داد و در شهریور 1300 شکست خورد و به شهادت رسید و کنترل گیلان دوباره به دست تهران افتاد.
خواهر خوانده ها
شهر رشت با شهرهای ترازبون ترکیه، کوتائیسی گرجستان، قازان روسیه، غرم تاجیکستان، مولتان پاکستان، آستارا ایران، آستاراخان روسیه و شوئبیش هال آلمان خواهر خوانده است.
شهر آستارا با شهرهای آستارا جمهوری آذربایجان و رشت ایران خواهر خوانده است.
شهر انزلی با شهرهای هو ویتنام، قازان تاتارستان و بندر اوکتائو قزاقستان خواهر خوانده است.
شهر ماسال با شهر برلین آلمان خواهر خوانده است.
غذا و دسر گیلان
1. بورانی بادمجان: که از بادمجان، گوجه فرنگی، سیر و ماست درست می شود.
2.کال کباب: این چاشنی و بغل غذای خوشمزه از بادمجان، گردو ساییده شده، رب انار، سبزی محلی و سیر درست می شود.
3. خوراک واویشکا: این خوراک خوشمزه از جگر سفید و سیاه گوسفند، پیاز، گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی تهیه می شود.
4. کوکو مرغ: این غذا از مرغ پخته شده، تخم مرغ، پیاز داغ، زعفران، آب لیمو، ماست چکیده درست می شود.
5. شش انداز بادمجان: این غذا از بادمجان، گردو ساییده شده، رب انار و پیاز داغ درست می شود.
6. اناربیج: غذایی شبیه به فسنجان که از گردو ساییده شده، سبزی قورمه، آبغوره، رب انار، گوشت چرخ کرده قلقلی شده و پیاز درست می شود.
7. خورشت آلو مسما: این خورشت خوشمزه از مرغ، آلو قیسی یا آلو سیاه، پیاز داغ و کمی شکر تهیه می شود.
8. سیر قلیه: این غذای محلی و سنتی گیلان زمین از برگ سیر تازه، تخم مرغ، پیاز، لپه و گوشت مرغ یا اردک درست می شود و طرفداران خاص خود را دارد.
9. کویی تره: این غذا از کدو حلوایی، سیر، گردو، رب انار، رب گوجه فرنگی و شکر درست می شود.
10. ترش تره: این خورشت از تخم مرغ، سیر، سبزی معطر محلی، آب نارنج، سبزی همه جور، نعناع درست می شود.
11. میرزا قاسمی: این غذای محبوب که نوعی پیش غذا هم هست از بادمجان، گوجه فرنگی، سیر، و تخم مرغ درست می شود.
12. باقالا قاتق: پرطرفدارارترین غذای گیلانی که از پاچ باقالا رشتی یا باقالی خشک کشاورزی، شوید خشک یا تازه، سیر، تخم مرغ درست می شود.
سوغاتی های گیلان
استان گیلان خوراکی های خوشمزه ای را برای سوغات دارد.
1. بادام زمینی آستانه
2. زیتون رودبار
3. پنیر سیاهمزگی
4. نان محلی تمیجان
5. نان خلفه یا کشتا
6. حلوای به
7. باقلوای یاس
8. رشته خشکار
9. ماهی شور و ماهی دودی
10. اشپل دودی و اشپل شور
11. ماهی سفید
12. چای
13. کلوچه لاهیجان
14. برنج
صنایع دستی گیلان
از صنایع دستی مهم استان گیلان می توان به بامبو بافی، سفالگری، حصیر بافی، انواع محصولات چوبی، لباس های محلی، بافتنی های سنتی، چادر شب بافی، شال بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی، مروار بافی، چموش دوزی، رشتی دوزی و نمد مالی اشاره کرد.
1. بامبو بافی: هنر کاردست مردمان اطراف شهر لاهیجان خصوصا روستای لیالستان
2. سفالگری: شامل ظروف سفالی لعاب دار و بی لعاب نظیر گَمَج، خمره، کوزه و تنور که در روستاهای جیرده شفت، لارسر صومعه سرا و سیاهکل رواج دارد.
3. حصیربافی: این هنر کهن به شکل زیرانداز، سبد و کلاه در دسترس علاقمندان قرار می گیرد. امروزه این نوع از صنایع دستی در بندرانزلی و خمام رایج است.
4. صنایع چوبی: که می توان به سوخت روی چوب، خراطی، نازک کاری، معرق و منبت اشاره کرد.
5. لباس های محلی: که به دلیل تنوع قومی به شکل های قاسم آبادی، تالشی، رودباری و سیاهکلی وجود دارد.
6. بافتنی های سنتی: که معمولا با پشم و ابریشم و به شکل جوراب و دستکش و همچنین عروسک بافته می شود. این نوع از صنایع دستی کار دست مردمان ماسوله و شفت است.
7. چادر شب بافی: که کار دست هنرمندان قاسم آباد است. این هنر در روتختی ها، کوسن ها و روکش مبل نیز دیده می شود. علاوه بر قاسم آباد، در ماسال و عمارلو رودبار نیز تولید می شود.
8. شال بافی: شال های ضخیم و کرک دار و نمدی و کار دست هنرمندان تالشی، ماسالی و روستای ویسرود شهرستان شفت. از پارچه شال در گذشته برای دوخت لباس های مردانه، کلاه و لباس چوپانان استفاده می شد.
9. جاجیم بافی: که کار دست هنرمندان ماسال است و از آن به عنوان سجاده، پادری و روتختی استفاده می شود.
10. گلیم بافی: هنری کاردست مردمان سرتاسر گیلان که به شکل دور رو و ساده بافته می شود.
11. مروار بافی: مروار که شاخه نوعی درخت بید است و هنرمندان با پیچاندن آن سبد، میز، صندلی، کمد و قفسه می بافند. این هنر در آستانه اشرفیه و صومعه سرا تولید و به فروش می رسد.
12. چموش دوزی: نوعی پاپوش سنتی از چرم طبیعی که در ساخت آن از چسب و میخ استفاده نشده. این هنر کاردست هنرمندان ماسوله ای است.
13. رشتی دوزی: این هنر بومی از طریق دوختن نخ های ابریشمی بر روی سطح پارچه و از طریق قلاب صورت می گیرد. از این هنر زیبا برای طراحی سجاده، کیف، کلاه، لباس، رومیزی و روتختی استفاده می شود.
14. نمد مالی: نمد نوعی زیرانداز سنتی و مناسب برای مناطق مرطوب و بارانی است. از نمد برای تهیه کلاه و لباس نمدی استفاده می شود.
دیدنی‌های استان
آستارا: آبشار لاتون، تالاب استیل
تالش: جاده رویایی اسالم به خلخال، پارک جنگلی گیسوم، منطقه سوباتان، آبشار ورزان سوباتان
رضوانشهر: آبشار ویسادار
ماسال: ییلاقات ماسال، منطقه ییلاقی دشت النزه، غار آویشوی، ییلاق اولسبلنگاه ماسال
صومعه سرا: محوطه تاریخی هفت دغنان، پل گازروبار، پل مناره بازار، پل کسما، بقعه پیر موذنان، پناهگاه حیات وحش سلکه، پل خشتی گوراب تولم، حمام کسما
بندرانزلی: بلوار بندر انزلی، تالاب انزلی، دهکده ساحلی
فومن: شهر تاریخی ماسوله در نزدیکی شهرستان فومن، قلعه رودخان
رشت: تالاب عینک، پارک جنگلی سراوان، موزه میراث روستایی گیلان، باغ محتشم، پارک ملت رشت، خانه میرزا کوچک جنگلی، موزه رشت
شفت: بقعه آقاسید ذوالپیران
آستانه اشرفیه: روستای صفرا بسته، مقبره سید جلال الدین اشرف
لاهیجان: شیطان کوه یا بام سبز، تالاب سوستان، استخر لاهیجان، موزه تاریخ چای کاشف السلطنه
لنگرود: تالاب کیاکلایه
املش: بلوردکان
سیاهکل: کوه درفک منطقه جنگلی سیاهکل، آبشار لونک
رودبار: دریاچه بره سر، ییلاق سلانسر رودبار
رودسر: اشکورات رودسر، روستای سیاهکشان
چابکسر: منطقه ییلاقی سرولات
منجیل: شهر توربین های بادی
کیاشهر: پل چوبی بندر کیاشهر، پارک جنگلی بندر کیاشهر
مراسم سنتی گیلان
مراسم های عزاداری ماه محرم :
1. آیین سنتی و مذهبی طشت گذاری در تالش
2. کرب زنی مراسمی در لاهیجان
3. آیین مقدس چهل منبر
4. آئین علم بندی و علم واچینی
مراسم های پیشواز از نوروز در گیلان:
1. خانه تکانی یا ویچین واچین:
زنان در گذشته و با شروع اسفند ماه و نزدیکی به سال جدید با گِل رس کف و دیوارهای خانه خود را تعمیر و زیبا سازی می کردند. زیرا در گذشته خانه ها عمدتا از خشت و گل و چوب درست می شد.
2. نوروز خوانی:
نوروزخوانی رسمی قدیمیست که طی آن نوروزخوانان با خواندن اشعاری معروف مانند دوازده امام و عروس گوله در کوچه ها و خیابان ها آمدن نوروز را نوید می دهند.
3. بره دگنی:
رسم بره دگنی در منطقه رودبار رواج دارد، به طوری که بره‌ای را تزیین می کنند و به داخل خانه می‌اندازند.
4. آینه تاودی یا آیینه انداختن:
این رسم که بیشتر در شهرستان صومعه سرا رواج دارد به این صورت شروع می شود که با نزدیک شدن نوروز جوانان شهر آیینه ای مستطیل شکل را با بنفشه و پامچال و شمشاد تزیین می کنند و به ریسمان بلندی آویزان می نمایند. مردم پس از خوردن شام به در خانه یکدیگر می روند و این آیینه را به داخل خانه همسایه ها می اندازند. صاحبخانه هم در عوض به آنها سکه و تخم مرغ و حلوا هدیه می دهد.
5. شال دگنی:
در آیین شال دگنی، شال بلندی را از بالای پشت بام خانه به داخل اتاق آویزان می کردند و صاحب خانه پول و شیرینی داخل شال می کرد و برای آنها به بالا می فرستاد.
6. رابر چره:
نمایش آیینی رابر چره یکی از مراسم های استقبال از نوروز است. این نمایش محلی که کوچه به کوچه اجرا می شود دارای نماد است که در اینجا آهو نماد انسان است و کسی که این آهو را هدایت می کند در وصف آن شعرهایی می خواند و مردم به او هدیه و پول و خوراکی می دهند.
7. عروسه گولِی:
مراسم سنتی عروس گولِی از شب چهارشنبه سوری به بعد آغاز می شود به گونه ای که در شهر رشت و حومه شخصی لباس های زیبا محلی می پوشد و با عده ای کودکان شروع به رقص و پایکوبی می کند.
8. خرس گردانی:
نمایشی محلی که در آن مربی خرسی اهلی او را ترغیب می کند تا حرکات نمایشی برای مردم در کوچه و بازار درآورد و همراه او نیز شعر می خواند.
9. فال گوش:
یکی دیگر از رسوم برنامه های نوروزی و مخصوصا چهارشنبه سوری، فالگوش ایستادن بود. به طوری که بچه ها بر سر گذرگاه ها می ایستادند و به حرف مردم گوش می کردند و اولین چیزی را که از دهان آنها می شنیدند در مورد خود استنباط می کردند و این گونه برای خود فال می گرفتند و لحن حرفای دیگران را حمل بر موفقیت یا شکست خود در سال آینده می گذاشتند.
برخی از مراسم های تفریحی در ساتان گیلان:
1. کشتی گیله مردی
2. ورزاجنگ یا جنگ گاوها
3. لافند بازی یا راه رفتن روی طناب
4. خروس جنگ یا جنگ خروسها
5. آغوز بازی یا گردو بازی
ترین ها
دیدنی ها
دانستنیهای سفر
غذاهای ملل
فرهنگ و هنر
ایران گردی
ایده های سفر
سفرنامه ها
اخبار
ویدیو
ایرانگردی
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
-min.jpg)
واقعا عالی بود
سلام مهدی جان، ممنونیم از لطفتون