موقعیت جغرافیایی
استان هرمزگان یکی از استان های جنوبی ایران است که از سمت شمال و شمال شرقی به استان کرمان، از سمت شرق به استان سیستان و بلوچستان، از جنوب به آب های نیلگون خلیج فارس و دریای عمان و از سمت غرب و شمال غربی به استان فارس و بوشهر ختم می شود. این استان دقیقا در شمال تنگه هرمز قرار دارد. مرکز این استان شهرستان بندرعباس می باشد. استان هرمزگان دارای 13 شهرستان، 23 شهر، 33 بخش، 71 دهستان و 2170 آبادی دارای سکنه می باشد. شهرستان های این استان ابوموسی، بستک، بندرعباس، بندر لنگه، جاسک، حاجی آباد، رودان، قشم، پارسیان، میناب، خمیر، بشاگرد و سیریک هستند. همچنین این استان دارای 14 جزیره به نام های قشم، ابوموسی، کیش، لاوان، هندورابی، شیدور، لارک، هرمز، هنگام، تنب کوچک، تنب بزرگ، سیری، فارور کوچک و فارور بزرگ نیز می باشد.
آب و هوای هرمزگان
اقلیم استان هرمزگان جز اقلیم های گرم و خشک ایران محسوب می شود. فصل گرم بسیار طولانی و فصل خنک بسیار کوتاه است. به طوری که فصل گرما و تابستان 9 ماه و فصل خنک 3 ماه طول می کشد. فصل تابستان از اسفند ماه آغاز و در تیر و مرداد به اوج خود می رسد. گاهی اوقات دمای هوا از 52 درجه سانتی گراد نیز تجاوز می کند. هوای این منطقه به شدت شرجی و تابستان های گرم و مرطوب دارد. میزان رطوبت در این مناطق بسیار بالا و بین 20 تا 100 درصد است. در فصل خنک نیز این منطقه شاهد سرمای خاصی نیست و دمای آن نیز در کمترین حالات به 10 درجه سانتی گراد می رسد. در زمستان هم به ندرت به صفر درجه سانتی گراد خواهد رسید. میزان بارش در این منطقه بسیار کم و شاید در فصل خنک و فقط چند بار شاهد نزولات آسمانی باشد. دمای متوسط سالانه نیز 27 درجه سانتی گراد است.
نام های قدیم
جزیره قشم را پیش از اسلام بنوکاوان برخت، ابرکافان، ابرکاوان و لافت می خواندند. سپس به آن کشم یا قشم می گفتند. این جزیره را به واسطه طول زیادش الطویله نیز می گویند.
بندر جاسک را در گذشته جاشک، چاشک، جک، راس الجاسک و چاسک نیز خوانده اند.
بندرعباس در ابتدا بندر و روستای کوچکی به نام سورو بود، سپس آن را بندر جرون نامیدند. به دلیل خرچنگ های زیاد این بندر را بندر کامارالو یا کامبارائو یعنی بندر خرچنگ نیز می خواندند. سپس به آن بندر گمبرون یا گامبرون می گفتند. شاه عباس در سال 1622 میلادی توانست پرتغالی ها را از این منطقه بیرون کنند و سپس نام این بندر را از گمبرون به بندر عباس تغییر داد.
مردم هرمزگان
ورود مهاجرانی از قبیل عرب ها، آفریقایی ها، پرتغالی ها، هلندی ها، انگلیسی ها و همچنین لرها و فارس ها باعث شده تا گویش مردمان هرمزی تحت تاثیر قرار گیرد، در نتیجه گویش مردم بندرعباس و در کل استان هرمزگان تلفیقی از گویش پهلوی و دیگر زبان هاست. نژاد مردم بندرعباس و برخی از نواحی استان هرمزگان آمیخته ای از عرب، فارس و بلوچ می باشد. عرب زبانان عزیز این خطه در نواحی غربی و جزایر خلیج فارس ساکن هستند. بیشتر اهالی کنگ شافعی مذهب و فارسی زبان هستند و با لهجه بندری صحبت می کنند . مردمان بندر جاسک نیز به زبان بلوچی سخن می گویند.
تاریخچه استان هرمزگان
شواهد حاکی از آن است که از قرن چهارم پیش از میلاد زندگی در منطقه هرمزگان و خلیج فارس در جریان بوده است. اسکندر مقدونی در قرن هفتم پیش از میلاد قصد حمله به سوی خلیج فارس و مناطق اطراف آن را داشت اما به خاطر طوفانی سهمگین نتوانست این کار را انجام دهد، سپس دریاسالار خود را به سوی این سرزمین ها فرستاد. نئارک، دریاسالار اسکندر، با عبور از سواحل مکران به بندر هرمز یا میناب کنونی رسید.
بندر هرمز پس از ظهور اسلام تبدیل به بندر مهم داد و ستد شد. این منطقه سال ها تحت سلطه خلفای اموی و عباسی بود.
پرتغالی ها در سال 1506 میلادی به بهانه هایی منافع جویانه بندر هرمز را تحت تسلط خود قرار دادند. پس از مدتی شاه عباس صفوی توانست با کمک انگلیسی ها پرتغالی ها را از بندر هرمز بیرون کند.
با حضور و قدرت گرفتن هلندی ها در بندرعباس و رقابت آن ها با انگلیسی ها، به جزیره قشم حمله کردند، آن جا را به تصرف خود درآوردند و باعث خرابی در چندین منطقه شدند. میرمهنا، حاکم بندر ریگ و جزیره خارک توانست هلندی ها را از خاک ایران بیرون کند.
سپس، انگلیسی ها این منطقه را تحت استعمار خود قرار دادند و با سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن باعث تضعیف این منطقه شدند. ویژگی خاص خلیج فارس که معبر دریایی خوبی برای تجارت دریایی بود سبب شد تا همیشه همگان چشم طمع به این منطقه داشته باشند، به طوری که تا دهه ها بعد این منطقه درگیر حملات و استعمار بیگانگان قرار داشت.
خواهر خوانده ها
دبی امارات و لنکاوی مالزی خواهر خوانده های کیش هستند.
ویمودرون در میلان ایتالیا نیز خواهر خوانده قشم می باشد.
مرسین ترکیه نیز خواهر خوانده استان هرمزگان است.
لائم چابانگ در تایلند، آنتورپ در بلژیک، تریسته در ایتالیا و اوز در استان فارس ایران نیز خواهرخوانده های اسکله شهید رجایی در بندرعباس هستند.
غذا و دسر در استان هرمزگان
1. هواری: نوعی دمی پلو که از پیاز، سبزی گشنیز، شوید، شنبلیله، سیر، ماهی و برنج تهیه می شود.
2. برنج دیشو: این پلو نوعی شیرین پلو است که با شیره خرما درست می شود و معمولا با ماهی تلال سرخ شده یا کبابی میل می گردد.
3. مهیاوه: برای طبخ این غذا نیاز به ماهی متوتا یا کاشغ دارید. آن ها را خشک و بعد پودر کنید. به اندازه وزن ماهی به آن نمک اضافه کنید. سایر مواد لازم تخم گشنیز، خندل سرخ، رازیانه و پوست نارنج است.
4. موفلک: نوعی غذا که از گندم یا جو پرک شده، پیاز، ماهی، ادویه نمک، فلفل و زردچوبه و تخم گشنیز تهیه می شود.
5. متبک: نوعی دمی پلو ساده که از ماهی سرخ شده و برنج تهیه می شود.
6. حلا یا کاتوغ تخم مرغ: این غذا از پیاز سرخ شده، سیب زمینی، مقداری آب و تمبر هندی، تخم مرغ، رب گوجه فرنگی و ادویه و هل درست می شود.
7. زیبون: نوعی دمی پلو که از سیب زمینی، ماهی، ادویه نمک و فلفل و زردچوبه، پیاز، گوجه فرنگی و نان محلی توموشی تهیه می شود.
8. کلمبا: غذایی است که از گندم پرک شده، ماهی، گشنیز، شوید و روغن تهیه می شود.
9. عنکاس: عنکاس نوعی ماهی مرکب است که در این غذا آن را به صورت مربع های کوچک قطعه قطعه کنید. دیگر مواد لازم برای طبخ این غذا آب، خرما، سیب زمینی خلال شده، پیاز خرد شده، فلفل سبز، رب گوجه و کمی ادویه است.
سوغاتی های هرمزگان
1. انواع آبزیان دریایی مانند هوور، سرخو، شیر، حلوا، سنگسر، میگو
2. انواع خرما از قبیل مرادسنگ، خنیزی، پیارم، مضافتی و کریته
3. انواع فرآورده های آن مانند عسل خرما، شیره خرما، چیپس خرما
4. مرکبات بندرعباس از قبیل نارنگی، پرتقال، لیمو لیسبون، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت، لیموترش و گواوا میوه ای گرمسیری
صنایع دستی هرمزگان
1. خرسک بافی: هنر دستان مردمان درتوجان که نوعی فرش با پرزهای بلند و از جنس پشم است.
2. کلاه دوزی: کار دستان هنرمند عرب زبانان هرمزگان که با ظرافت طرح هایی همچون ملباری، بوشهری، جلد ساعتی و مرغ شاه را بر روی کلاه می اندازند.
3. گرگورسازی: این تله نیم دایره ای سیمی برای صید ماهی توسط ماهی گیران ساخته می شود.
4. توربافی: این هنر دستان خود ماهی گیران است که برای صید ماهی آن را می بافند.
5. چادر شب بافی: یا کاربافی هنر دستان مردمان روستاهای هرمزگان است که از دیرباز به این کار مشغول بوده اند و یکی از صنایع دستی اصیل به شمار می آید. مواد اولیه بافت این پارچه پنبه، پشم، کرک شتر و امروزه الیاف مصنوعی است.
6. چنته بافی: هنر دستان بانوان عشایر هرمزی که با صدف دریاییی و منگوله های رنگی تزیین می شود.
7. شیریکی پیچ: نوع دست بافت داری با طرح های ذهنی است. دار آن شبیه گلیم و بافتش شبیه قالی است.
8. بادله دوزی: دوخت تزیینی پایین شلوار زنان هرمزی را بادله دوزی می گویند که ترکیبی از سوزن دوزی و شک بافی می باشد.
9. شک بافی: نواری از جنس پنبه و پهناهای متفاوت که برای تزیین کارها از آن ها استفاده می شود.
10. کمه دوزی: نوعی بافت که ابتدا پارچه را روی کارگاهی محکم می بندند و روی پارچه را با پولک طرح می اندازند.
11. خوس دوزی: نوعی سوزن دوزی با نخ های پلاستیکی به رنگ طلایی و نقره ای برای تزیین انواع البسه با طرح های خیالی که هنر دستان بانوان هرمزی است.
12. گلابتون دوزی: نوعی زر دوزی که برای تزیین روی پارچه کار می شود.
دیدنی‌های استان
1. بندرعباس: امام زاده سید سلطان محمد، چشمه آب گرم خورگو، کوه گنو، چشمه آب گرم گنو، قلعه فین، آبشار پلکانی بِدو در روستای لمزان، معبد هندوها، بازار قدیمی بندرعباس، عمارت کلاه فرنگی، غار خرسین، محله باستانی سورو، امام زاده سید مظفر، آب انبارهای برکه باران، امام زاده شاه محمد تقی، حمام گپ
2. بندر لنگه: قلعه لشتان، بندر کنگ در 6 کیلومتری بندر لنگه، خانه فکری، بندر چارک، منطقه بیابانی سایه خوش، آب انبار برکه دریا دولتف قلعه شیخ سلطان، چشمه آب گرم بادون، مسجد ملک بن عباس، مسجد شیخی، آب گرم خست
3. حاجی‌آباد: چشمه سبز پوشان، آبشار تزرج
4. رودان: قلعه کمیز واقع در دهبارز
5. میناب: معبد عشاق واقع در روستای گروگ، قلعه هزاره، قلعه بی بی مینو، سد میناب
6. خمیر: روستای گچین، پل تاریخی لاتیدان، چشمه چاه احمد در سر دوراهی خرک، روستای بندر پل، آب گرم لشتان، کاروان سرای تقی خانی، آب گرم سیاهکش
7. کوهستک: بندر کوهستک و گورستان قدیمی
8. جزیره قشم: غار نمکی، قبرستان های دایر و متروکه بسیار در قشم، چاه های طلا در بندر لافت قشم، غار خوربس، دره ستارگان، جنگل دریایی حرا، ساحل نقره ای، مقبره بی بی مریم، بام قشم، تنگه چاهکوه، جزایر ناز، درخت انجیر معابد، دره تندیس ها، کاسه سلخ، گنبد نمکی، تنگه عالی محمد، قلعه پرتغالی ها، کارگاه لنج سازی روستای گوران، قلعه نادری، بندر لافت، قبرستان رمکان، جزیره هنگام
9. کیش: شهر زیرزمینی کاریز، قلعه جنی کیش، دره پرتغالی ها، کشتی یونانی، شهر باستانی حریره، روستای باغو، ساحل درختان نارگیل، دماغه کلبه هور، جزیره هندورابی، جزیره سیری، خانه اعیانی، جزیره ابوموسی
10. جزیره هرمز: دره رنگین کمان، معدن خاک سرخ، فرش خاکی هرمز، غار الهه نمکی، پرتگاه غروب، ساحل سرخ، جزیره لارک، غارهای دریایی، دره مجسمه ها، ساحل سنگ مرغان، زیارتگاه خضر و مقام الیاس
11. بستک: حمام سیبه، حمام خانی، مسجد جامع بستک، قنات های پاراو
12. بندر کنگ: خانه گلبتان
مراسم سنتی استان هرمزگان
1. زنبیل گردانیدن: بنا بر یک رسم قدیمی بچه ای که در سن یک سال و نیم یا دوساله که هنوز نمی تواند راه برود را در زنبیلی قرار می دهند و از بچه های محل می خواهند تا او را به در شش خانه ببرد. بچه ها هم آوازخوانان این زنبیل را حمل می کنند. در آخر مردم عقیده دارند که این بچه به راه خواهد افتاد.
2. روز دَمور: رسمی رایج در شهر رودان به شکلی که چند روز قبل از سال نو خانواده ها به گردش می روند و ناهاری در فضای آزاد می خورند و تابی با طنابی بافته از درخت خرما به درخت می بندند که به آن دمور می گویند. بچه ها تا عصر بازی می کنند و سپس خانواده های به خانه هایشان برمی گردند.
3. مراسم قبله دعا: این مراسم زمانی اجرا می شود که خشکسالی روی داده باشد و مردم برای دعا برای باریدن باران این مراسم را انجام می دهند.
ترین ها
دیدنی ها
دانستنیهای سفر
غذاهای ملل
فرهنگ و هنر
ایران گردی
ایده های سفر
سفرنامه ها
اخبار
ویدیو
ایرانگردی
تمامی تفریحات دریایی لذت بخش هستن اما برای من پاراسل و غواصی یک چیز دیگه ست، مخصوصا از زمانی که این دو ورزش را با یک جمع دوستانه در کلوپ نگین ساحل قشم تجربه کردم