غارها یکی از عجیب ترین مکان های کره زمین محسوب می شوند، پر از رمز و راز و مملو از شگفتی و هیجان. یکی از غار های بسیار زیبا و مشهور ایران غار کَتَله خور است که هم اهمیت گردشگری دارد و هم اهمیت زمین شناسی.
وجه تسمیه:
خوب است حالا که در آغاز سفری هیجان انگیز به غار کتله خور هستیم بدانیم معنی آن چیست. در بخش های غربی ایران به کوه های کم ارتفاع، کتله می گویند و خور به معنی خورشید است، پس کتله خور یعنی کوه کم ارتفاعی که خورشید از پس آن طلوع می کند.
البته معنی دیگری نیز هست. کتله یعنی پستی و بلندی و خور یعنی راحت و کتله خور یعنی پستی و بلندی دنج.
کشف و ثبت غار کتله خور:
غار کتله خور به علت دهانه تنگ، سختی عبور و مرور و کوتاهی سقف خیلی مورد توجه نبود، تا اینکه در سال 1331 خورشیدی سید اسد الله جمالی زنجانی آن را به ثبت رساند. اما باز هم این غار دور از توجه بود، تا اینکه در سال 1365 خورشیدی گروهی از غارنوردان همدان، به صورت سینه خیز وارد آن شدند و به بررسی غار پرداختند.
طی بررسی های غار نوردان کاشف به عمل آمد این غار مربوط به دوران ژوراسیک است، یعنی 120 میلیون سال پیش. همچنین مشخص شد این غار که هم سن غار علیصدر همدان است، در واقع به آن متصل است. غار علیصدر و غار کتله خور در فاصله 100 متری هم قرار دارند اما تفاوت هایی نیز با هم دارند.
در 100 متر اول غار 80 اسکلت انسان یافت شده است و نشان می دهند انسان ها در این قسمت از غار زندگی می کردند که ما حتی قادر به عبور از آن نبودیم. این ورودی اکنون بسته شده است، یورت یری یعنی محل زندگی اجداد نامیده می شود و یک دهلیز 4000 متری با سقفی کوتاه است. امروزه به جای این ورودی از دالان های فرعی وارد غار می شویم.
بعد از دالان های فرعی غار، و پیمودن یک دالان 950 متری، به تالاربزرگی می رسید به نام تالار اصلی. در تالار اصلی غار ستون های آهکی عظیمی قرار دارند و در واقع نگه دارنده سقف غار هستند، همچنین استالاکتیت ها و استالاگمیت های آهکی را در این تالار می توانید مشاهده کنید.
به علت خلوص آهک این غار، قندیل های آهکی آن شفاف هستند و همین سبب عبور نور از آنها و ایجاد مناظر جذاب و هیجان انگیزی می شود و تا ساعت ها شما را محو تماشای خود می کند. در این قسمت همچنین اشکالی در اثر تجمع آهک به وجود آمده و به تناسب شکلشان نام گذاری شده اند. این تجمع آهک ها قسمت های مختلفی در غار ایجاد کرده اند، مثلا پای فیل، تالارعروس، تونل قندیلی، میدان چهل ستون، میدان بیستون، میدان شیر خوابیده، اتاق عقد، میدان شمع و بخش عروس و داماد. در بخش عروس و داماد استالاگمیت ها به شکل عروس و داماد هستند، این بخش از پر بیننده ترین قسمت های غار است. استالاکتیت های گل کلمی در تمام طول غار شما را به ادامه ماجرا جویی تشویق می کنند.
غار کتله خور در ابتدا غار آبی بوده، اما به علت ایجاد طبقه های مختلف در غار آب آن فروکش کرده و اکنون یک غار خشک محسوب می شود. این غار در واقع آهکی است اما در بخش هایی از آن می توان گل رس و اکسید آهن را مشاهده کرد.
این غار یکی از انواع بی نظیر غار ها است و گفته می شود از 7 طبقه تشکیل شده است، اما تا کنون فقط 3 طبقه از آن کشف شده اند.
غار کتله خور اکنون در 3 بخش مورد استفاده است، بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی. بخش ورزشی غار مخصوص پیمایش غار نوردان ماهر است و 4 کیلومتر می باشد. بخش تفریحی غار برای بازدید عموم است و 2 کیلومتر می باشد. بخش فرهنگی غار در قسمت جنوبی قرار دارد و برای مراسم مختلف استفاده می شود. این قسمت راهی به بیرون نداشته و خروجی آن به صورت مصنوعی ساخته شده است.
بهترین زمان سفر به غار کتله خور:
با توجه به این که در تمام فصول سال دما غار ثابت است، در هر فصلی می توانید از آن بازدید کنید، اما توصیه می شود در فصل زمستان برای بازدید امن تر، به صورت گروهی از غار بازدید کنید.
امکانات رفاهی:
در نزدیکی غار کتله خور 1 مجموعه رفاهی با اتاق های 1 خوابه و 2 خوابه، پارکینگ، رستوران، سرویس بهداشتی و پمپ بنزین وجود دارد.
نکته: قیمت بلیط ورودی برای گردشگران خارجی، مبلغ 50،000 تومان می باشد.